Symud ymlaen o'r llywio

Aelodaeth Marchnad Sengl – 30.06.23

Yn ddiweddar, cyhoeddodd Plaid Cymru eu polisi newydd i wthio'r DU i ailymuno â'r Farchnad Sengl Ewropeaidd - heddiw, rydym yn dadlau pam ein bod yn credu eu bod yn anghywir i wneud hynny. 

Mae Yes Cymru yn un sefydliad polisi sy'n canolbwyntio ar hyrwyddo annibyniaeth Cymru. Er ei fod yn codi ymwybyddiaeth o faterion cyfoes sy'n effeithio ar Gymru megis yr argyfwng tai, nid yw'n mabwysiadu unrhyw safbwynt swyddogol ar faterion gwleidyddol na chyfansoddiadol eraill. Felly hefyd gyda Brexit. 

Er bod refferendwm Brexit y DU yn ymrannol, nid yw Yes Cymru yn mabwysiadu unrhyw safbwynt swyddogol ar y mater. Rydym yn cydnabod bod ein cefnogwyr yn eistedd ar bob ochr i'r sbectrwm gwleidyddol a bod yn rhaid i Yes Cymru barhau i weithredu fel sefydliad ymbarél sy'n croesawu pob aelod, waeth beth fo'u lliwiau gwleidyddol. 

Yn wir, yn ôl nifer o astudiaethau, mae bron i draean o gefnogwyr Brexit yng Nghymru yn cefnogi annibyniaeth. Mae rhwng 10 a 15% o aelodau'r blaid Geidwadol yng Nghymru hefyd yn cefnogi annibyniaeth.  

Rhaid i ni gydnabod hefyd bod mwyafrif yr etholwyr yng Nghymru wedi pleidleisio o blaid Brexit o fwyafrif o 52% i 48%. 

Yn ychwanegol, credwn fod yn rhaid i bobl Cymru gyfannu mater aelodaeth o'r Farchnad Sengl neu'r Undeb Ewropeaidd mewn Cymru annibynnol. 

Gyda'r holl bwyntiau hyn dan sylw, cawsom ein synnu o glywed bod Plaid Cymru yr wythnos diwethaf wedi cyhoeddi eu polisi newydd o hyrwyddo aelodaeth o'r Farchnad Sengl, tra'n parhau i fod yn rhan gyfansoddol o'r Deyrnas Unedig. 

Wedi'i ddisgrifio fel ymgais i "ddadwneud" y difrod a achoswyd gan Brexit, mae Plaid Cymru wedi amlinellu'r camau ymarferol uniongyrchol y gallai Cymru a gweddill y DU eu cymryd i baratoi'r ffordd i sefydlu perthynas agosach â'r Undeb Ewropeaidd. Mae hyn yn cynnwys, paratoi i ail-ymuno â'r Farchnad Sengl, ail-ymuno â chynllun Erasmus, datganoli cynlluniau fisa i Gymru,  lleihau rhwystrau ym mhorthladdoedd Cymru a datganoli cynlluniau ariannu. 

Er bod mater aelodaeth o'r UE neu'r Farchnad Sengl ei hun yn dal i fod yn ddadleuol, mae'r polisi yn tanseilio'r raison d'etre sy'n gwahanu Plaid oddi wrth Lafur Cymru - annibyniaeth Cymru. Yn wir, sut y gallant honni hyrwyddo annibyniaeth i Gymru tra hefyd yn ceisio hyrwyddo aelodaeth o'r UE fel aelod - ac nid fel partner cyfartal - o'r Deyrnas Unedig? 

Ac er bod manion yn y cyhoeddiad polisi yn awgrymu mwy o rôl i Gymru o fewn fframwaith aelodaeth Marchnad Sengl y DU, nid oes tystiolaeth y byddai Llywodraeth y DU yn y dyfodol hyd yn oed yn barod i ystyried y pwyntiau hyn, heb sôn am ymgynghori â Llywodraeth Cymru ynghylch telerau aelodaeth y DU. 

Yn wir, fel y mae sylwebydd arall wedi ei roi yn gryno, yn y bôn, mae'r polisi o hyrwyddo aelodaeth y DU o'r Farchnad Sengl a'r Undeb Tollau wedi'i "adeiladu o amgylch dadl o gryfhau'r DU yn economaidd". 

Mae hefyd yn dweud wrth y rhai sy'n obeithiol o ail-ymuno â'r Farchnad Sengl ac efallai yr Undeb Ewropeaidd nad oes angen iddynt drafferthu gyda chefnogi annibyniaeth, oherwydd yr amcan yn y pen draw yw ail-ymuno â'r Farchnad Sengl. Mae hyn yn anonest gan nad yw plaid Lafur y DU a'r Ceidwadwyr yn y DU wedi gwneud unrhyw ymrwymiad o'r fath i archwilio posibiliadau i ail-ymuno chwaith, a hyd yn oed pe byddent yn gwneud hynny, ni fyddai gan Blaid unrhyw rôl na mewnbwn mewn unrhyw drafodaethau. Yn wir, mae'r union gynsail o gefnogi ail-ymuno â'r Farchnad Sengl yn tanseilio'r cysyniad o annibyniaeth Cymru ac ymreolaeth Cymru am yr union resymau hyn. 

Er y gallai hyn fod yn fantais sinigaidd i fachu pleidleisiau’r rhai oedd am aros yn yr Undeb Ewropeaidd yn yr etholiad seneddol nesaf, rydym yn dadlau bod hon yn strategaeth gamarweiniol. Rydym yn credu y dylid gadael penderfyniad aelodaeth Cymru o’r Farchnad Sengl i bobl Cymru mewn Cymru annibynnol. 

Parhau i Ddarllen

Darllen Mwy

Byddwch y cyntaf i wneud sylw

Gwiriwch eich e-bost am ddolen i actifadu eich cyfrif.